پرسش و پاسخ

♦️❄️اجرای سنگ نما یا هر نوع عملیات بنایی در روزهای سرد و روش های جلوگیری از یخ زدگی و عمل آوری مناسب❄️🌨

با توجه به اینکه در برخی پروژه های بزرگ ممکن است عملیات سنگ کاری نما یا بنایی با روزهای یخبندان تداخل گردد، لذا ضمن توجه به میانگین دمای هوا که کمتر از 5+ سانتی گراد ادامه عملیات ساختمانی را نیازمند رعایت تمهیدات خاص می نماید؛ در وهله اول توصیه می گردد تا اجرای نماکاری تا مساعد شدن دمای هوا متوقف گردد ولی چنانچه این امکان وجود ندارد، توصیه می شود از مایعاتی تحت عنوان ضدیخ موجود در بازار جهت جلوگیری از یخ زدگی استفاده نگردد زیرا این مایعات اکثرا بر پایه نمک ها بوده که معمولا متشکل از سیونات، تیوسیونات و کلرید کلسیم هستند و مشکلات عمده ای را می توانند برای نما به وجود آورند که می توان کاهش مقاومت دوغاب و خوردگی فلزات را از جمله آن برشمرد، به طوری که این مهم می تواند به مرور باعث آسیب جدی به مهارکننده های سنگ نما شود؛ لذا توصیه می گردد چنانچه در حین نماکاری با سرمای زیر 5+ درجه مواجه شدیم، درصورت امکان از سیمان های بدون پوزولان تیپ یک برای ساخت دوغاب استفاده گردد و در صورتی که این نوع سیمان در دسترس نبود، می توان با افزایش حدودا 5 درصد سیمان مصرفی در ساخت دوغاب و شروع کار در ساعت حدودا 8 صبح و اتمام کار در ساعت حدودا 2 بعدازظهر و پوشاندن نما به طور دقیق و کامل با عایق های حرارتی مانند پتو و پشم شیشه امکان یخ زدگی را از بین ببریم.

در بحث شیشه لمینت و تشخیص لمینت بودن آن نیاز به تخصص و تجربه زیادی در این زمینه داریم و تشخیص آن راحت نیست، ولی آسان ترین روشی که بنده پیشنهاد میدم این هست که قبل از نصب از مالک بخواهید که با شما برای بازدید هماهنگ کنه چرا که بر اساس ضخامت، شیشه لمینت با معمولی براحتی قابل تشخیص هست.

با توجه به اینکه شیشه لمینت هر جدار و طرف آن از دو شیشه دیگر و یک لایه پی وی بی مابین آن برای ایجاد حالت چسبندگی و پرس شدن دو شیشه به یکدیگر اجرا میشود که این موضوع ضمن اینکه ضخامت شیشه رو افزایش میده لایه های دو شیشه هم از روی ضخامت آن کاملا قبال تشخیص و مشاهده هست، که در حالت معمول و حداقل، ضخامت هر جدار آن به 8 میلیمتر می رسد (دو شیشه 4 میل با ورق میانی پی وی بی )

مجموع هر جدار + اسپیسر و گاز آرگون وسط، ضخامت تمام شده شیشه را به ضخامتی حدود 28 میلیمتر میرساند که از هر جهت از جمله انفجار، گلوله، ضربه و برخورد جسم سخت، بسیار مقاوم و ایمن خواهد بود که این شیشه طبق مبحث سوم و چهارم مقررات ملی برای پنجره های با ابعاد شیشه خور وسیع و جانپناه و حفاظ های دارای شیشه، الزامی و البته بسیار مناسب بوده و میتواند جایگزین نرده و هر گونه حفاظی گردد.

روش های دیگر تشخیص شیشه لمینت وزن بالای آن نسبت به شیشه های سکوریت و معمولی میباشد و مات بودن آن نسبت به دیگر شیشه ها که دلیل مات بودن آن لایه پی وی بی هست که البته بعضی کارخانه ها با روش هایی شفافیت را برمیگردانند.

روش بعد با عینکی مخصوص هست و وجود موج هایی با فاصله 2 تا 5 سانت که همه این موارد نیاز به تجربه داره.

راحتترین روش تشخیص از نظر بنده همان مورد اول هست.

بله ناظر معماری.

توصیه من، بازدید بصورت سرزده در چندین نوبت و بررسی آیتم های مختلف و کیفیت اجرای آن هست، در بحث سنگ نما پارامترهای زیادی رو باید مدنظر قرار دهیم و بر خلاف تصور عوام، صرفا اجرای اسکوپ و عدم استفاده از نخاله ملاک نیست. که این موضوع تجربه بالای ناظر را می‌طلبد به طور مثال توجه به ضخامت دوغاب خور، کیفیت دوغاب، نحوه نصب اسکوپ و مهار سنگ های با ابعاد کوچک یا با ضخامت بالا و سنگ های زیرطاقی و… اجرای نما بر روی سطوح و اجزای سازه‌ای، گرد و غبار پشت سنگ ها و سطح کار و عمل آوری مناسب و غیره

همه این موارد نیاز به کنترل دارد ولی از آنجایی که هیچ ناظری امکان حضور دائم را ندارد توصیه بنده این هست که چندین نوبت بصورت سرزده از پروژه بازدید کنیم، با این روش به راحتی می‌توان نحوه اجرای صحیح موارد و توان فنی اکیپ‌ها را تشخیص داد. و توصیه من به ناظرین جدیدالورود با توجه به اهمیت بالای نما مخصوصا سنگ کاری به روش چسبانده این هست که حتما در بازدیدهای خود از راهنمایی و مشورت با مهندسین با تجربه غافل نشده و استفاده کنند تا کمتر با مشکل مواجه شوند.

مواردی که جهت اجرای هبلکس باید در نظر گرفت عبارتند از:

– اجرای رج اول با ملات ماسه سیمان و گذشت 24 ساعت از اجرای رج اول.

– اجرای رج‌های بعدی با چسب مخصوص و اتصال قطعات اِل شکل از یک طرف به وادار عمودی و از طرف دیگر با میخ به بلوک وصل شود.

– جهت اتصال دیگر بلوک‌ها با تسمه های گالوانیزه به ابعاد 4×20 سانتیمتر با میخ به بلوک متصل و دو بلوک را به هم وصل نمایید.

– نظر به خیز تیرها، حتما فاصله 3 سانتیمتری بین سطح زیرین تیر و بالاترین رجِ بلوک رعایت گردد و فاصله ایجاد شده با مصالح نرم مانند یونولیت پر شود تا اثر خیز را قبل از رسیدن به بلوک خنثی نماید.

– ضمناً به منظور اجرای نما، حتماً شاسی کشی نمایید و از اجرای نما به طور مستقیم بر روی بلوک هبلکس به علت تفاوت زیاد بین ضریب انبساط ملات ماسه سیمان با هبلکس و ضعف در اتصال خودداری کنید.

با توجه به اینکه در پیوست ششم آیین نامه 2800 بند 6-1-4-1-1-5 شرایط مهار و ایجاد مقاومت در برابر نیروهای عمود بر صفحه و داخل صفحه و… برای دیوارهای دارای ملات سیمان [بلوک سفال با میلگرد بستر] و دیوارهای دارای ملات بستر نازک [هبلکس با بست های فلزی] ذکر گردیده است، لذا از نظر عملکرد آنها در برابر نیروهای وارده هیچ تفاوتی وجود نداشته و به نوعی هر دو مقاوم هستند با یک عملکرد مشابه منتها با روش متفاوت.

و اما در بحث مقاومت در برابر حریق و صرفه جویی در مصرف انرژی، همانطور که واقف هستید طبق محاسبات مربوط به ضرایب انتقال انرژی و مقاومت حرارتی، یک بلوک هبلکس یا لیکا به عرض 15 سانتیمتر با یک بلوک سفال با ضخامت 42 سانت برابر می‌باشد. بنابراین طبق دلایلی که عرض شد، به نظر بنده از بُعد سازه‌ای و مقاومت در برابر نیروهای وارده نمی‌توانیم دیوار های از جنس هبلکس را غیر مسلح بنامیم و از بُعد مقاومت در برابر حریق و انرژی هم که کاملا متفاوت است و قابل مقایسه با آجر نیست.

لذا با توجه به اینکه در بند مورد اشاره از مبحث چهارم هیچ اسمی از لیکا و هبلکس در کنارِ دیوارهای آجری و سفالی و مشترکِ غیرمسلح [دیوارهای بین واحدها] برده نشده و تاکید بند فوق به رعایت مبحث 19 و 3 است، اینگونه برداشت می‌گردد که خواسته‌ی ضابطه صرفاً رعایت ضخامت مورد اشاره در دیوارهای سفالی و آجری بوده و شامل دیوارهای هبلکس و لیکا نمی‌شود. زیرا این دیوارها در برابر حریق و اتلاف انرژی، عایق بوده و مقاوم هستند.

یکی از مواردی که باعث برهم خوردن تعداد پله ها و افزایش ارتفاع آن مغایر با نقشه های مصوب می‌شود، افزایش ارتفاع طبقات مخصوصا در طبقه همکف املاک تجاری هست که برخی مالکین از روی ناآگاهی و عدم توجه به عواقب آن بر خلاف نقشه مصوب، اقدام به افزایش ارتفاع طبقه می‌کنند.

در این قبیل موارد و برای پیشگیری از آن لازم است ناظرین معماری در حین اجرای اسکلت در سازه فلزی فواصل محل نشیمن گاه ها را کنترل و با نقشه مصوب مطابقت دهند، و در سازه بتن می‌توان ارتفاع ستون ها را قبل از بتن ریزی با هماهنگی با ناظر عمران کنترل نمائيم و در صورت مغایرت با نقشه مصوب و با توجه به تغییر قطعی سیستم پلکان، با ابلاغ دستور کار به مالک از ایشان بخواهیم تا با مراجعه به طراح نسبت به اصلاح نقشه و اعمال تغییرات اقدام نمایند.

و اما در مورد کنترل تعداد پله ها بر اساس ارتفاع طبقه تقسیم بر ارتفاع مجاز هر پله، تعداد پله های هر طبقه مشخص می‌شود که بر اساس فاصله داخل به داخل ستون ها ابعاد پاگرد مشخص می‌شود و مواردی که حتما باید با در دست داشتن نقشه کنترل کرد. بنابراین لازمه این کنترل ها وجود نقشه مورد تایید و مصوب هست.

نشریه ۵۵ اجازه استفاده از آجرهای دست دوم به شرط سالم بودن با ترکیب آجر جدید رو داده و مشکلی از این باب وجود ندارد.
و در باب اجرای وال پست با آجر فشاری هم محدودیت یا مورد خاصی وجود ندارد.
منتها چون در نقشه ها بلوک سیمانی دیده شده، تایید استفاده از آجر فشاری رو از طراح اخذ کنید.

به نظرم بهترین راهکار بعد از اجرای ایزوگام، اجرای رابیتس بر روی آن است اما در اینجا یک مشکل وجود دارد. در نقاطی که رابیتس بر روی عایق نصب می‌شود، ناگزیر در محل اتصال روزنه‌هایی ایجاد خواهد شد که امکان عبور رطوبت و آب را فراهم می‌آورد و تقریبا عملکرد ایزوگام را تحت تاثیر قرار می‌دهد لذا پیشنهاد می‌شود بعد از نصب رابیتس، نقاطی که زخمی شده‌اند با قیر پُر شوند. این راحت ترین و کم هزینه ترین راهکاری است که بنده همیشه اجرا میکنم.

همچنین یک زائده بین رابیتس و ایزوگام بگذارید تا کمی از هم فاصله بگیرند، اگر رابیتس درست نصب شود، به هیچ وجه کاشی جدا نمی‌شود چرا که ملاتِ پشت کاشی با رابیتس قطعه‌ای مسلح و یکنواخت را به وجود خواهد آورد.

ناگفته نماند در حالت معمول و تا ارتفاع 15 سانتیمتر به هیج وجه کاشی جدا نمی‌شود بنابراین راهکار ذکر شده مناسب محل‌هایی است که ارتفاع عایق کاری بالا می‌باشد به طوری که کاشی هیچ اتصالی با دیوار نداشته و به نوعی ورق عایق مانند یک مانع عمل می‌کند که در این مواقع لازم است راهکار پیشنهادی اجرا شود.

برای تشخیص لمینت بودن شیشه، نیاز به تخصص و تجربه زیادی داریم و تشخیص آن راحت نیست، ولی آسان‌ترین روشی که بنده پیشنهاد می‌کنم این است که قبل از نصب، از مالک بخواهید که با شما برای بازدید هماهنگ کند چرا که با توجه به ضخامت، به می‌توان شیشه لمینت را از شیشه معمولی تشخیص داد.

قابل ذکر است بعضی سازندگان برای کاهش هزینه، فقط از شیشه‌های یک‌رو لمینت استفاده می‌کنند که این موضوع ناقضِ مقررات ملی است. به دوستان توصیه می‌کنم حتما به این نکته دقت کنند که شیشه استاندارد، شیشه ایست که بصورت دو طرف لمینت باشد که ضخامت آن در حالت معمول با اسپیسر و گاز آرگون وسط کمتر از 28 میلیمتر نیست.

با توجه به اینکه هر جداره‌ی شیشه لمینت از دو شیشه و یک لایه PVB بین آن‌ها (برای ایجاد چسبندگی و پرس شدن دو شیشه به یکدیگر) تشکیل شده است، ضخامت شیشه افزایش می‌یابد به طوری که لایه‌های دو شیشه از روی ضخامت آن کاملا قبال تشخیص و مشاهده است. در حالت معمول و حداقل، ضخامت هر جدار آن به 8 میلیمتر می رسد (دو شیشه 4 میل با ورق میانی PVB)

مجموع هر جدار + اسپیسر و گاز آرگون وسط، ضخامت تمام شده‌ی شیشه را به ضخامتی حدود 28 میلیمتر می‌رساند لذا شیشه لمینت در برابر انفجار، گلوله، ضربه و برخورد جسم سخت، بسیار مقاوم و ایمن خواهد بود. به همین دلیل این نوع شیشه طبق مبحث سوم و چهارم مقررات ملی برای پنجره‌های با ابعاد شیشه خورِ وسیع و جان‌پناه و حفاظ‌های دارای شیشه، الزامی و البته بسیار مناسب بوده و می‌تواند جایگزین نرده و هر گونه حفاظ گردد.

روش دیگر برای تشخیص شیشه لمینت، وزن بالای آن نسبت به شیشه‌های سکوریت و شیشه معمولی و مات بودن آن نسبت به دیگر شیشه‌ها می‌باشد که دلیل مات بودن آن لایه PVB موجد بین دو شیشه‌ب هر جداره می‌باشد. البته بعضی کارخانه‌ها با روش‌هایی شفافیت را برمی‌گردانند.

روش بعد، استفاده از عینکی مخصوص است و وجود موج‌هایی با فاصله 2 الی 5 سانتیمتری که همه این موارد نیاز به تجربه دارد.

راحت ترین روش تشخیص از نظر بنده همان مورد اول هست.

1- استفاده از سیمان خشک و عدم عمل آوری مناسب نما به طوری که با کوچکترین ضربه شاهد جدا شدن و خرد شدن ملات بودیم (خط‌ها و موج های مشکی در تصاویر نشان دهنده سیمان خشک هست) و به طور کلی اجرای دوغاب سیمان به صورتی کاملاً نامرغوب انجام شده بود که استفاده از سیمان خشک نقش زیادی در بروزِ این ضعف داشته است.

2- استفاده از لقمه‌های سنگی در پشت سرامیک و اتصال آن بوسیله چسب سنگ که به مرور زمان چسب فاسد و از سطح کار جدا شده است.

3- استفاده از مفتول‌های غیر استاندارد که حتی اثرات خوردگی و زنگ زدگی در تصاویر قابل مشاهده است.

4- عدم توجه به الزامات ضابطه 714 در ارتباط با اجرای نمای سرامیکی و همچنین استفاده از سرامیک‌های معمولی که در فضای باز و در برابر عوامل جوی، شاهد از بین رفتن لعاب آن هستیم و قابل اسکوپ هم نمی‌باشند. ضمن اینکه در اکثر موارد، لعاب سرامیک در کارخانه و در حین ساخت به سطح پشت نفوذ کرده که این موضوع لایه‌ای از لعاب را در سطح رُسی پشت کار تشکیل می‌دهد و اتصال سرامیک با دوغاب را به شدت کاهش داده و در فضای باز، زودتر اثرش را نشان می‌دهد.

♦️ نتیجه گیری و درس‌هایی که از این نما می‌توان گرفت:

1. عدم استفاده از متریال‌هایی مانند سرامیک در فضای باز مخصوصاً در ارتفاع بیش از 2.5 متر که سقوط آن می‌تواند خطرات جانی را در پی داشته باشد. (استفاده از سرامیک با شرایط تعیین شده در ضابطه 714 بلامانع می باشد).

2. به هر نوع چسبی فقط به عنوان یک نگهدارنده موقت نگاه کنیم نه دائمی.

3. عدم استفاده از هر نوع مصالح اضافه، به غیر از دوغاب در پشت کار. استفاده از سیمان خشک تحت هیچ شرایطی مجاز نیست.

4. در انتخاب مفتول یا نوع اسکوپ دقت کنیم، استفاده از فلزات ضعیف در برابر خوردگی نه تنها کارایی نداشته بلکه اثرات ناشی از خوردگی، بسیار مضر خواهد بود.

ضمنا یادآوری می‌گردد که اسکوپ یا هر روشی در مهار متریال های مورد استفاده در نما (روش تر) زمانی کارایی مناسبی خواهند داشت که ملات و دوغاب سطح کار مرغوب باشد در غیر اینصورت هیچ نوع اسکوپی، توانِ نگهداری متریال را نخواهد داشت.

♦️با تشکر محمدرضا آذرنیا♦️

عوامل ریزش این سنگ‌ها فقط عدم اجرای اسکوپ نسیت. به کیفیت دوغاب دقت کنید. رگه‌های سیمان خشک و وجود نخاله در وهله اول، نقش اصلی در ریزش این سنگ‌ها را داشته. استفاده از سیمان خشک نه تنها شیره دوغاب که مهمترین عامل جهت نفوذ به روزنه‌های سنگ مخصوصا در تراورتن است را از بین می‌برد و مانع از اتصال دوغاب و سنگ می‌شود، بلکه وجود رگه‌های افقیِ سیمان خشک آن هم در فواصل حدودا 4 یا 5 سانتیمتری که در تصویر مشاهده می‌شود، بیشترین اثر مخرب را بر اتصال سنگ و دوغاب دارد.

ضمن اینکه وجود نخاله در هنگام انقباضِ ملات، مانع از حرکت میلیمتریِ سنگ به همراه دوغاب شده و باعث ایجاد فاصله بین سنگ و دوغاب و در نهایت ریزش سنگ گردیده است.

بعد از این موارد به اسکوپ میرسیم که اگر اسکوپ اجرا شده بود بعد از جدا شدن سنگ از سطح پشت، می‌توانست مانند کمربند عمل کند و مانع ریزش ناگهانی سنگ شده و باعث خبردار شدن ساکنین از احتمال ریزش گردد ولی نظر به عدم وجود اسکوپ، سنگ بعد از جدا شدن، بلافاصله از محل فاصله گرفته و جدا شده است.